فرارو- قائم مقام انجمن واردکنندگان دارو درباره علت کمبود دارو در ماه های گذشته گفت: شرکت های تولیدکننده و واردکننده پس از تغییر نرخ ارز در قیمت گذاری دچار مشکل شدند و اگر زودتر به این مشکلات رسیدگی می شد، نمی کردیم. شاهد چنین کمبودهایی بوده اند.
مجتبی بوربور گفت: به نظر می رسد وزارت بهداشت این کمبود را تکذیب می کند. آنها نوعی مشکل را با چند روش جایگزین خواهند کرد. اولاً کمبودها را تأیید نمی کنند، ثانیاً برخی از مکانیسم های کنترل کمبود اعتبار و پایایی لازم را ندارند و بالاخره تعریف آنها از کمبود نیز متفاوت است. مثلاً در مورد داروی ژنریک که در دسترس است، اگر برند موجود نباشد، وزارت بهداشت آن را جزو کمبودها حساب نمی کند یا اگر بیمار سرطانی نیاز خاصی به دارو و برند داشته باشد، اما نوع دیگری در دسترس است، دارو مورد نیاز است. تاکید بر پزشک و بیمار در لیست کمبودها قرار نمی گیرد.
وی افزود: حدود 700 دوز دارو (اشکال مختلف دارو) وجود دارد، یعنی ممکن است مارک یک فرآورده موجود نباشد یا دوز یک فرآورده کم باشد یا مولکول دارو نباشد. اصلا موجود است مثلا شربت آموکسی سیلین نداریم ولی قرص و کپسول موجود است. در برخی داروها هیچ شکلی از آن موجود نیست، مانند سالبوتامول که شربت یا قرص ندارد.
باخمان سابور، معاون انجمن داروسازان تهران گفتگو با فرارو گفت در کیشور: واقعیت این است که باید برای دولت مسئول حوادث این روزهای بازار باشد. اما در مجموع باید بگویم بخشی از اتفاقات رخ داده نتیجه سیاست های دو دهه اخیر است که باعث شد دولت نتواند بر اساس تورم قیمت دارو را افزایش دهد. این روند تا جایی پیش رفته است که سال 1400 تنها برای تولیدکننده اقتصادی نبود. یعنی حتی قیمت بسیاری از اقلام ساده از نظر اقتصادی با تکنولوژی مورد نیاز برای تولید آنها سازگار نبود.
وی افزود: البته پس از این اتفاقات اصلاح قیمت صورت گرفت و از سوی دیگر در برنامه بودجه سال 1401 مقرر شد سهم دلار حذف و معادل آن به صورت ارز پرداخت شود. ریال برای رونق تولید و کاهش سایر نیازها این قسمت از پرداخت ها به جای اینکه در ابتدای کار انجام شود به انتها یعنی داروخانه منتقل می شود تا مابه التفاوت توسط بیمار پرداخت شود. اما به هر حال این برنامه بزرگی بود و نیاز به هماهنگی زیادی بین سازمان ها (بانک مرکزی، سازمان برنامه بودجه، شورای عالی بیمه، وزارت بهداشت، مجمع و اتحادیه تولیدکنندگان دارو) داشت. . اما این توافق در ابتدای سال جاری صورت نگرفت و مدام به تعویق افتاد.
وی تصریح کرد: روند تولید دارو نیز به این صورت است که اگر امروز هر کاری که باید انجام شود، حدود 6 ماه دیگر محصولات دیگر وارد بازار می شود و شرایط و دسترسی به دارو به حالت عادی برمی گردد. ” اما این توافق هنوز اتفاق نیفتاده است و اگر توافقی در این مدت صورت گرفته، بسیار ضعیف انجام شده است که منجر به فروپاشی بازار شده است. البته این را هم بگویم که حدود یک ماه پیش یک سری صحبت ها و هماهنگی ها انجام شد و این احتمال وجود دارد که تا دو ماه آینده در هماهنگی های بین سازمانی مشکلات را حل کنند.
این بازار فعال دارو تاکید کرد: حقیقت این است که ما همیشه با کمبود دارو مواجه بودیم و تنها از شدت و وسعت آن کم و زیاد شد. اما اکنون کمبود آنتی بیوتیک دلیل افزایش آنفلوآنزا و شروع فصل سرما است. حداقل در مورد آنتی بیوتیک ها مشکلی نداشتیم و حتی در صادرات آنتی بیوتیک و دارو هم پیش رفتیم، اما همین ناهماهنگی هایی که عرض کردم باعث شد برخی از کارخانه ها یا تعطیل شوند یا متوقف شوند. کار به حداقل می رسد و اقلام دارویی که در لیست کمبود داشتند افزایش می یابد.
صبور با اشاره به اتفاقات ابتدای سال گفت: یکی دیگر از عواملی که باعث کمبود دارو در بازار شد، عدم ترخیص دارو و مواد اولیه از گمرک در ابتدای سال بود. ماجرا از این قرار بود که واردکنندگان داروها را با دلار 4200 تومان وارد کرده بودند اما به دلیل تغییر قانون در سال 1401 گمرک اجازه ترخیص نداد. حرف آنها هم این است که با نیم دلار از این کالاها فروخته شود. نیم دلار حدود 5 هزار تومان اختلاف قیمت داشت و دیگر برای واردکننده مقرون به صرفه نبود. بسیاری از مردم حاضر به خروج نشدند. البته پس از این اتفاق دولت و شورا جلساتی تشکیل دادند و داروی مورد نیاز را به همان قیمت ترجیحی برگرداندند. اما او همچنین دو هفته مکث ایجاد کرد.”
وی ادامه داد: متأسفانه در کنار همه اینها باید به تحریم هایی هم اشاره کنم که تاثیر زیادی بر کمبود دارو در ایران دارد. زیرا به طور کلی هیچ نوجوانی تمام مواد اولیه دارو را در داخل تولید نمی کند. چون اصلا ارزشش را ندارد بنابراین به هر حال ما نیاز به واردات و خرید مواد خارجی برای برخی مواد اولیه داریم. اما خرید خارج از کشور گران است و همانطور که می دانید این امکان برای ایران وجود ندارد. یعنی حتی اگر ایران کل فروش دارو را تحریم نکند، در این حوزه مشکل دارد که عملاً شرایط را زیر پا گذاشته است. برخی داروها مانند داروهای بیماری های انگلی در ایران اصلا به فروش نمی رسد و تنها دو کشور آن را تولید می کنند که از طریق روش های دیگر می توانیم به آنها دسترسی پیدا کنیم.
صبور همچنین گفت: قیمت دارو مانند چشمه ای بود که حدود 20 سال در دست دولت ها بود و نگذاشتند گران شود، اما همه می دانستند که دیر یا زود این بهار خواهد شکست. البته باید توجه داشت که هزینه تولید نیز افزایش یافته است. به عنوان مثال هزینه پرسنل 57 درصد افزایش یافته است، هزینه بسته بندی و …. اما دولت نمی خواست اینها را در پایان قیمت ببیند. این مشکل باعث شده است که تولید دارو دیگر برای سازنده سودی نداشته باشد. البته یکی دو ماه پیش تعدیل قیمت انجام شد اما باز هم با قیمت تمام شده همخوانی ندارد اما به هر حال تولیدکنندگان ادامه تولید را پذیرفته اند.
